Διδάσκων – Ιδιότητα: Κωνσταντίνος Μπίκος, καθηγητής Α.Π.Θ.

Είδος μαθήματος: Υποχρεωτικό

Εξάμηνο: Γ΄

Περιεχόμενο μαθήματος: Οι συμμετέχοντες εισάγονται στην προβληματική της έρευνας γνωρίζοντας σημαντικές μεθόδους σχετικά με τη γλωσσική διδασκαλία, όπως είναι η έρευνα – δράση, η μελέτη περίπτωσης, η ανάλυση περιεχομένου (ποσοτική και ποιοτική), η βιβλιογραφική έρευνα και η ιστορική έρευνα. Για την εξοικείωση με τις παραπάνω μεθόδους χρησιμεύει η παρουσίαση και ανάλυση ερευνών από τους εξής θεματικούς άξονες: Α) Γλώσσα και κοινωνία, Β) Γλώσσα και γραπτός λόγος, Γ) Γλώσσα και γλωσσική διδασκαλία, Δ) Ανάλυση περιεχομένου, Ε) Σχολικά εγχειρίδια για τη διδασκαλία της Νέας Ελληνικής, Ζ) Γραμματισμός, Η) Ιστορία της γλωσσικής διδασκαλίας

Μέθοδοι διδασκαλίας: Η διδασκαλία είναι προσαρμοσμένη στις δυνατότητες ενηλίκων μεταπτυχιακών φοιτητών και αξιοποιεί όσο την δια ζώσης διδασκαλία όσο και τις δυνατότητες που δίνει η εξ αποστάσεως/ηλεκτρονική σύγχρονη και ασύγχρονη διδασκαλία και περιλαμβάνει: Α) Παρουσίαση από τον διδάσκοντα θεωρητικών θεμάτων, Β) συζητήσεις προβληματισμού, Γ) ασκήσεις για αναζήτηση δεδομένων, Δ) κριτική μελέτη επιστημονικών κειμένων, Ε) μελέτη βιβλιογραφίας.

Αναμενόμενα μαθησιακά αποτελέσματα: Α) Να γνωρίσουν τις βασικές προϋποθέσεις για τη διεξαγωγή έρευνας σε θέματα γλωσσικής διδασκαλίας, Β) να καταστούν ικανοί να κατανοούν τις μεθόδους και τα ευρήματα άλλων ερευνών, ώστε να τα αξιοποιούν εύστοχα για την έρευνά τους, Γ) να καταστούν ικανοί να επιλέγουν την κατάλληλη ερευνητική μέθοδο ανάλογα με το θέμα και τους στόχους τους, Δ) να είναι ικανοί να εφαρμόζουν με συνέπεια την ερευνητική μέθοδο που επιλέγουν, Ε) να μπορούν να εξάγουν τα κατάλληλα συμπεράσματα από τη διεξαγωγή της έρευνάς τους, Στ) να κατανοούν τη χρησιμότητα των ευρημάτων για τη διδακτική πράξη.

Μέθοδοι αξιολόγησης: Α) σύντομα φύλλα εργασίας, Β) σύντομες συγκριτικές μελέτες σε θέματα μεθοδολογίας έρευνας, Γ) σύντομες συγκριτικές μελέτες επιστημονικών άρθρων

Ενδεικτική βιβλιογραφία:

Βάμβουκας, Μ. (1991): Εισαγωγή στην ψυχοπαιδαγωγική έρευνα και μεθοδολογία. Αθήνα: Γρηγόρης

Cohen, M. & Manion, L. (1994): Μεθοδολογία Εκπαιδευτικής Έρευνας. Μτφρ. Χρ.  Μητσοπούλου, Μ. Φιλοπούλου. Αθήνα: Μεταίχμιο

Γκότοβος, Α. (1992): Ορθογραφική μάθηση στο Δημοτικό. Αθήνα: Gutenberg

Κατσίλης, Ι. (2006): Εισαγωγική στατιστική. Εφαρμοσμένη στις κοινωνικές επιστήμες και την εκπαίδευση με έμφαση στην ανάλυση με υπολογιστές. Αθήνα: Gutenberg

Μήτσης, Ν. (2004): Η διδασκαλία της γλώσσας υπό το πρίσμα της επικοινωνιακής προσέγγισης. Αθήνα: Gutenberg

Μούσιου, Ο. (2004): Γλωσσοπαιδαγωγική και  Διδασκαλία της Πρώτης Ανάγνωσης και Γραφής: Οι προϋποθέσεις των δασκάλων, Θεσσαλονίκη: Α. Σταμούλης

Μπασλής, Γ. (2000): Κοινωνιογλωσσολογία. Αθήνα: Γρηγόρης

Μπονίδης, Κ. (2004): Το περιεχόμενο του σχολικού βιβλίου ως αντικείμενο έρευνας: διαχρονική εξέταση της σχετικής έρευνας και μεθοδολογικές προσεγγίσεις. Θεσσαλονίκη

Ξωχέλλης, Π. (2007): Μελέτη περίπτωσης. Στο : Π. Ξωχέλλης (επιμ), Λεξικό της Παιδαγωγικής. Θεσσαλονίκη: Αφοί Κυριακίδη, σσ. 439 – 440

Τσάφος, Β. (2007): Έρευνα δράσης. Στο : Π. Ξωχέλλης (επιμ), Λεξικό της Παιδαγωγικής. Θεσσαλονίκη: Αφοί Κυριακίδη, σσ. 294 – 297

Χαραλαμπόπουλος, Α. & Χατζησαββίδης, Σ. (1997): Η διδασκαλία της λειτουργικής χρήσης της γλώσσας: θεωρία και πρακτική εφαρμογή. Θεσσαλονίκη: Κώδικας

Χασάνδρα, Μ. & Γούδας, Μ. (2004): Κριτήρια εγκυρότητας στην ποιοτική – ερμηνευτική έρευνα. Επιστημονική Επετηρίδα της Ψυχολογικής Εταιρείας Βορείου Ελλάδος, Τομ. 2, σσ. 31 – 47

Χατζησαββίδης, Σ. (1992): Το ιστορικό της αναμόρφωσης του μαθήματος της νεοελληνικής γλώσσας στην υποχρεωτική εκπαίδευση (1976 – 1984). Θασσαλονίκη: Αφοί Κυριακίδη